140. Syndrom noblisty, czyli wielkie bzdury wielkich naukowców
Syndrom noblisty, czyli wielkie bzdury wielkich naukowców Wielu laureatów Nagrody Nobla spotyka dziwna przypadłość. Zaczynają promować pseudonaukowe terapie, szerzyć rasistowskie poglądy albo zaprzeczać istnieniu AIDS. W tym odcinku opowiadamy o syndromie noblisty, który pcha naukowych geniuszy do wykraczania poza ich kompetencje, tak że lądują w krainie bzdur. Będzie James Watson przekonany o genetycznej niższości Afrykanów, Linus Pauling garściami łykający witaminę C oraz Kary Mullis rozmawiający z świecącym szopem. Serio.Zachęcamy też do posłuchania naszej serii kryminalno-naukowej “Laboratorium zbrodni”, którą tworzymy we współpracy z Polskim Radiem. Znajdziecie ją m.in. na Spotify:https://open.spotify.com/show/5Sw33l0P1o2vDOErG6VGL2?si=b3068c6d99a34dacPolecamy również naszą serię poświęconą analizie teorii spiskowych. “Sekcja teorii spiskowych” dostępna jest na stronie Polskiego Radia, na Spotify i na YouTubie, bo to wideopodcast :) https://www.youtube.com/playlist?list=PLZTuUgCmeGG6cRigivWs3HvsZBIr2ZdRv https://open.spotify.com/show/60LKeNI1gjweNju6P7Bpsu Jeśli podobają Wam się nasze podcasty, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:https://www.washingtonpost.com/archive/lifestyle/1998/11/03/nobel-chemist-kary-mullis-making-waves-as-a-mind-surfer/31e7e720-44e4-49ff-8458-a9822cdcb47e/https://www.mcgill.ca/oss/article/technology-history/man-who-photocopied-dna-and-also-saw-talking-fluorescent-raccoon https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/nauka/1721880,1,genialni-naukowcy-tez-bladza.read https://en.wikipedia.org/wiki/James_Watsonhttps://www.nature.com/articles/d41586-025-03380-2https://www.bbc.com/news/articles/cyr70zznpjxohttps://newsroom.lmu.edu/administrative/sexism-in-science-was-rosalind-franklin-robbed-of-a-nobel-prize/https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1985-06-02-vw-15174-story.htmlhttps://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36838362/https://en.wikipedia.org/wiki/HIV/AIDS_denialismhttps://en.wikipedia.org/wiki/Kary_Mullishttps://www.iflscience.com/why-do-so-many-nobel-laureates-develop-nobel-disease-81056https://skepticalscience.com/ivar-giaever-nobel-physicist-climate-pseudoscientist.htmlhttps://en.wikipedia.org/wiki/Brian_Josephsonhttps://en.wikipedia.org/wiki/Nobel_diseasehttps://www.huffpost.com/entry/luc-montagnier-homeopathy-taken-seriously_b_814619https://www.scientificamerican.com/article/climate-chatter-dominates-island-of-nobels1/https://en.wikipedia.org/wiki/Ivar_Giaeverhttps://en.wikipedia.org/wiki/William_Shockleyhttps://publichealth.berkeley.edu/articles/spotlight/research/the-legacy-of-eugenicshttps://www.popsci.com/whats-deal-paranormal-ectoplasm/
--------
1:19:17
--------
1:19:17
139. Bestie z głębin, czyli łapiemy ewolucję za płetwę grzbietową
Wiecie, że delfiny miały kiedyś kopyta? A foki wciąż mają łabędzie szyje, tyle, że… trochę ich nie widać. Ale to jeszcze nic przy tym, co działo się przez miliony lat, gdy w oceanach panowały gady. Dzięki dr. Danielowi Tyborowskiemu zaglądamy praoceanom pod fale i patrzymy, jak działały różne mechanizmy ewolucji. A odcinek jest elementem płatnej współpracy z Wydawnictwem RN, które właśnie wypuściło książkę naszego gościa zatytułowaną “W głębiny. Ewolucyjna podróż morskich gadów i ssaków”. Książkę kupicie na stronie https://wydawnictworn.pl/ w postaci papierowej, jako audiobook i ebook. No i są jeszcze fantastyczne plakaty autorstwa Marcina Ambrozika będące ilustracjami z książki.*** Przepraszamy za błędy w montażu, które się pojawiły. Już naprawione :)Zachęcamy też do posłuchania naszej serii kryminalno-naukowej “Laboratorium zbrodni”, którą tworzymy we współpracy z Polskim Radiem. Znajdziecie ją m.in. na Spotify:https://open.spotify.com/show/5Sw33l0P1o2vDOErG6VGL2?si=b3068c6d99a34dacPolecamy również naszą serię poświęconą analizie teorii spiskowych. “Sekcja teorii spiskowych” dostępna jest na stronie Polskiego Radia, na Spotify i na YouTubie, bo to wideopodcast :) https://www.youtube.com/playlist?list=PLZTuUgCmeGG6cRigivWs3HvsZBIr2ZdRv https://open.spotify.com/show/60LKeNI1gjweNju6P7Bpsu Jeśli podobają Wam się nasze podcasty, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
--------
1:14:38
--------
1:14:38
138. Nauka na czasie: Czy pełnia Księżyca wywołuje u nas bezsenność albo szaleństwo
Czy pełnia naprawdę wysysa z nas sen i zdrowy rozsądek – a z rekinów robi nocnych żniwiarzy? Czy słusznie winą obarczamy Księżyc? A może to my sami się nakręcamy zasłyszanymi anegdotami? Naukowcy sprawdzili, ile jest faktów, a ile przesądów w przekonaniu, że Księżyc od czasu do czasu przejmuje nad nami kontrolę.Zachęcamy też do posłuchania naszej serii kryminalno-naukowej “Laboratorium zbrodni”, którą tworzymy we współpracy z Polskim Radiem. Znajdziecie ją m.in. na Spotify:https://open.spotify.com/show/5Sw33l0P1o2vDOErG6VGL2?si=b3068c6d99a34dacPolecamy również naszą serię poświęconą analizie teorii spiskowych. “Sekcja teorii spiskowych” dostępna jest na stronie Polskiego Radia, na Spotify i na YouTubie, bo to wideopodcast :) https://www.youtube.com/watch?v=RKzgch0k3NQ&list=PLZTuUgCmeGG6cRigivWs3HvsZBIr2ZdRvhttps://open.spotify.com/show/60LKeNI1gjweNju6P7BpsuPolecajka na dziś: Jan-Willem van Prooijen, “Psychologia teorii spiskowych”, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2024Jeśli podobają Wam się nasze podcasty, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:https://www.science.org/content/article/yes-you-can-blame-moon-bad-night-s-sleep https://www.science.org/doi/10.1126/sciadv.abe0465https://news.yale.edu/2021/02/04/ancient-echoes-moonlight-affects-human-sleep-patternshttps://health.clevelandclinic.org/moon-effects-on-humanshttps://theconversation.com/humans-have-an-internal-lunar-clock-but-light-pollution-is-disrupting-it-266717https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0960982213007549https://www.nationalgeographic.com/science/article/moon-bodies-health-sleep-menstruation
--------
36:56
--------
36:56
137. Zapomniana epidemia: ludzie uwięzieni we własnych ciałach
Opowiadamy o pandemii patologicznej senności, która niosła śmierć albo unieruchamiała chorych na całe dziesięciolecia. Mimo tych przerażających skutków została niemal całkiem zapomniana. Do dziś pozostaje jedną z najbardziej tajemniczych chorób XX wieku.Zachęcamy też do posłuchania dwóch cykli naszych podcastów, które tworzymy we współpracy z Polskim Radiem:1) serii kryminalno-naukowej “Laboratorium zbrodni”:https://open.spotify.com/show/5Sw33l0P1o2vDOErG6VGL2?si=b3068c6d99a34dac2) serii dociekliwie analizującej “Sekcja teorii spiskowych”: https://www.youtube.com/playlist?list=PLZTuUgCmeGG6cRigivWs3HvsZBIr2ZdRv Jeśli podobają Wam się nasze podcasty, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109 Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu! Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:Książka “Przebudzenia”, Oliver Sacks, Zysk i S-ka 2011https://www.encephalitis.info/types-of-encephalitis/other/encephalitis-lethargica/http://medlink.com/articles/encephalitis-lethargica https://academic.oup.com/brain/article/140/8/2246/3970828https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/03946320231154997https://academic.oup.com/braincomms/article/6/5/fcae347/7810952 https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9892526/ https://www.neurologylive.com/view/encephalitis-lethargica-still-unexplained-sleeping-sicknesshttps://www.hkjpaed.org/pdf/2009;14;122-125.pdf https://en.wikipedia.org/wiki/1919%E2%80%931930_encephalitis_lethargica_epidemichttps://en.wikipedia.org/wiki/Encephalitis_lethargicahttps://pl.wikipedia.org/wiki/Zapalenie_m%C3%B3zgu_von_Economohttps://pl.wikipedia.org/wiki/Lewodopahttps://pl.wikipedia.org/wiki/Constantin_von_Economohttps://en.wikipedia.org/wiki/Awakenings_(book)
--------
1:24:02
--------
1:24:02
136. Nauka na czasie: Jak pozbyć się z głowy niechcianej melodii i psie ćpuny
Znacie to uczucie, kiedy kawałek jakiejś melodii krąży Wam po głowie i nijak nie możecie się go pozbyć? No więc naukowcy sprawdzili, jakie utwory tak wbijają się nam w mózgi i jak najskuteczniej je stamtąd wyrzucić. Mówimy też o ciekawym badaniu, z którego wynika, że psy mogą uzależnić się (dosłownie!) od zabawy piłeczką tak, jak ludzie od hazardu. Zachęcamy też do posłuchania naszej serii kryminalno-naukowej “Laboratorium zbrodni”, którą tworzymy we współpracy z Polskim Radiem. Znajdziecie ją m.in. na Spotify:https://open.spotify.com/show/5Sw33l0P1o2vDOErG6VGL2?si=b3068c6d99a34dacPolecamy również naszą serię poświęconą analizie teorii spiskowych. “Sekcja teorii spiskowych” dostępna jest na stronie Polskiego Radia, na Spotify i na YouTubie, bo to wideopodcast :) https://www.youtube.com/watch?v=RKzgch0k3NQ&list=PLZTuUgCmeGG6cRigivWs3HvsZBIr2ZdRvhttps://open.spotify.com/show/60LKeNI1gjweNju6P7BpsuPolecajka na dziś: “Mózg się myli” Henning Beck, Wydawnictwo Feeria ScienceJeśli podobają Wam się nasze podcasty, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109 Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:https://www.medscape.com/s/viewarticle/990348#vp_3https://stronazdrowia.pl/dlaczego-muzyka-wpada-nam-w-ucho-kiedy-niemozliwosc-pozbycia-sie-chwytliwej-melodii-to-powod-do-niepokoju-neurologia-wyjasnia/ar/c14-17441087https://jamanetwork.com/journals/jama/article-abstract/2816949https://www.sciencealert.com/theres-a-scientific-reason-why-some-songs-get-stuck-in-your-headhttps://www.nature.com/articles/s41598-025-18636-0
Podcast Crazy Nauka - zdobywca Nagrody Radia ZET im. Andrzeja Woyciechowskiego 2024 w kategorii „Autor Internetowy” oraz Podcast Roku 2023 w kategorii nauka, edukacja, technologie. Opowiadamy o wielkich osiągnięciach i głębokich porażkach, procesach i zdarzeniach, które zmieniają losy społeczeństw i pojedynczych osób. Pokazujemy, jaką rolę odgrywa w tych zjawiskach nauka, gdzie pomaga wyjaśnić zagadki lub ocalić życie, a gdzie pozostaje jej tylko analizować skutki zdarzeń. Mówimy o zadziwiających metodach badawczych i szkodliwych mitach, które domagają się obalenia. I nie próbujemy ukrywać, jak bardzo nas opowiadanie o nauce kręci.
Deutschland