
Wojsko na ulicach. Polska 1981 między strachem a buntem
18.12.2025 | 55 Min.
13 grudnia 1981 roku w Polsce doszło do jednego z najbardziej dramatycznych momentów powojennej historii. W tym odcinku podcastu analizujemy kulisy decyzji władz PRL, polityczne kalkulacje i przygotowania do operacji, która na lata zmieniła życie milionów ludzi.Dlaczego zdecydowano się na ten krok? Czy groźba interwencji ZSRR była realna, czy raczej stała się narzędziem presji i usprawiedliwienia działań władzy?Jak wyglądała sytuacja polityczna w latach 1980–1981? Czy kryzys gospodarczy, narastające napięcia społeczne i rosnąca siła „Solidarności” nieuchronnie prowadziły do konfrontacji?Podcast pokazuje także codzienność tamtego czasu: internowania, mechanizmy represji i funkcjonowanie obozów odosobnienia. Jak radzono sobie z izolacją, strachem i niepewnością jutra? I wreszcie — czy decyzje z grudnia 1981 roku złamały społeczeństwo, czy przeciwnie, wzmocniły dążenie do wolności?Program zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Jak komunistyczna partia zniewoliła Polskę?
11.12.2025 | 27 Min.
Przez ponad cztery dekady Polska Zjednoczona Partia Robotnicza była faktycznym centrum władzy w PRL. Decydowała o kluczowych obszarach życia społecznego – od polityki, przez gospodarkę, aż po kulturę. Na jej czele stali m.in. Bolesław Bierut, Władysław Gomułka, Edward Gierek i inni. Czym właściwie była PZPR i jak funkcjonował system, w którym podporządkowała sobie całe państwo?W "Rzeczy Historycznej" opowiadamy o genezie partii, jej strukturach oraz mechanizmach rządzenia. Wyjaśniamy, czym różnił się Komitet Centralny od Biura Politycznego, jak działały frakcje wewnątrz partii i dlaczego zakulisowe konflikty miały tak duży wpływ na życie polityczne PRL. Przybliżamy też rolę głównych liderów oraz ich wpływ na kierunek rozwoju państwa.PZPR była organizacją, do której w szczytowym momencie należało ponad trzy miliony Polaków. Dlaczego tak wiele osób decydowało się na członkostwo? Co sprawiło, że partia utrzymała władzę tak długo, a co doprowadziło do jej politycznego upadku? Przypominamy jej klęskę w wyborach 4 czerwca 1989 roku oraz symboliczny finał – wyprowadzenie sztandaru podczas XI Zjazdu w styczniu 1990 roku.O tym wszystkim w najnowszym odcinku Rzeczy Historycznej Muzeum Historii Polski.Program zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Koniec węgla? Jego polska historia
04.12.2025 | 1 Std. 16 Min.
Historia węgla to historia cywilizacji. Współcześnie Chiny odpowiadają za 52% światowego wydobycia węgla. Wróciły tym samym do pozycji hegemona, którą zajmowały przed rewolucją przemysłową. Kiedy i dlaczego Europa „odskoczyła” Chinom? Co ma z tym wspólnego rewolucja polityczna w Anglii i dlaczego ten niewielki kraj wyrósł na globalną potęgę? To opowieść o tym, jak węgiel — paliwo cywilizacji — uruchomił przemysł, gospodarkę i globalną konkurencję.Czy to prawda, że maszyna parowa była początkowo używana do osuszania kopalń? Na czym polegała rewolucyjna zmiana wykorzystania węgla w postaci koksu? Śledzimy drogę węgla przez Newcastle i Londyn. Dostrzegamy, że powstanie potęgi brytyjskiej żeglugi jest związana z węglem. James Cook dociera do Oceanii na węglowcu. Historia wydobycia węgla to także historia wyzysku, zatrudniania dzieci i nieludzkich norm pracy. W kopalni Królowa Luiza na Górnym Śląsku w 1803 roku konie miały normowany dzień pracy – maksymalnie osiem godzin. Ludzie mogli jedynie pozazdrościć takiego standardu.Jaką rolę odegrał węgiel w budowaniu bogactwa Śląska? Kiedy powstała pierwsza kopalnia w Polsce? Czy złoża węgla należały do króla? Dlaczego arystokracja wzbogaciła się na wydobyciu czarnego złota?Program zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Rosyjski kolonializm, czyli podbój bez mapy?
27.11.2025 | 51 Min.
Czy Rosja była państwem kolonialnym? Jak naprawdę wyglądała jej ekspansja terytorialna? W podcaście Muzeum Historii Polski opowiemy o tym, jak rozwijało się Imperium Rosyjskie, jak wyglądał podbój Syberii i co wyróżniało rosyjską politykę na zdobywanych terenach. Czy można powiedzieć, że Rosja „kolonizowała samą siebie”? Czy Jermak Timofiejewicz był pierwszym rosyjskim „konkwistadorem”? Kim był człowiek, który otworzył Rosjanom drogę na Syberię? Jak przebiegały wyprawy kozackie, jak zdobywano nowe terytoria i jakie znaczenie miało „puszyste złoto”, czyli futra napędzające gospodarkę imperium? Zaglądamy także do historii rosyjskiej obecności na Dalekim Wschodzie: od ekspedycji przez "wielką wodę", przez zajęcie Alaski, aż po założenie Fortu Ross w Kalifornii – jednej z najbardziej zaskakujących rosyjskich kolonii.Czy Rosja stosowała przemoc i przymus wobec ludności na podbijanych terenach? Dlaczego rosyjski kolonializm różnił się od modelu zachodniego? Jakie motywy – ekonomiczne, polityczne i religijne – stały za ekspansją na Syberię i Alaskę? Dlaczego Imperium Rosyjskie zdecydowało się sprzedać Alaskę Stanom Zjednoczonym i jaką rolę odegrała w tym Wielka Brytania?Program zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Krzyżacy przejmują Gdańsk. Nowe rozdanie
20.11.2025 | 55 Min.
Co wydarzyło się w Gdańsk w 1308 roku? Czy Krzyżacy dokonali rzezi ludności? Jak w ogóle do tego doszło?Od skromnych początków w twierdzy Vogelsang do stworzenia jednego z najpotężniejszych państw średniowiecznej Europy - tak rosła potęga zakonu krzyżackiego. Sprowadzony do Polski przez Konrada Mazowieckiego, działał z niezwykłą skutecznością. Dokonali podboju pogańskich ziem Prusów, korzystając z sieci wsparcia w całej Europie – od Niemiec po północne Włochy.Jak Krzyżacy budowali swoją międzynarodową pozycję? Dlaczego wspierał ich cesarz Fryderyk II? Kim był mistrz zakonu Herman von Salza? Czy dokonali pogromu Prusów? Czym było rewolucyjne prawo chełmińskie? Dlaczego jego sukces był możliwy właśnie w tej części Europy?Niezwykle doniosłym momentem w dziejach średniowiecznej Polski było zajęcie przez Krzyżaków ujścia Wisły. To wydarzenie zmieniło bieg dziejów Rzeczpospolitej. O tym wszystkim w Podcaście Muzeum Historii Polski z serii Inne historie Polski. Rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, prof. Maciej Dorna z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. Program zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl



Podcast Muzeum Historii Polski