Αληθινά εγκλήματα

Δύο δολοφονίες στον Πειραιά και μια κλοπή-μαμούθ σε τράπεζα της Καλαμάτας. Μια αλληλουχία εγκληματικών πράξεων που συνδέονταν μεταξύ τους από τα παιχνίδια της μοίρας και μια αόρατη γραμμή που ξεκίνησε το 1983 με τη δολοφονία ενός Αιγύπτιου ναυτικού στο Πασαλιμάνι από σεσημασμένο κακοποιό και έφτασε στο 1995, σε μια θανάσιμη συμπλοκή λίγες δεκάδες μέτρα μακριά με θύμα έναν 18χρονο μαθητή, ο οποίος προσπάθησε να ακινητοποιήσει έναν ληστή, για να καταλήξει στο 2004 με μια πρωτοφανή κλοπή σχεδόν έξι εκατομμυρίων ευρώ στο υποκατάστημα της Τράπεζας της Ελλάδος, στην πρωτεύουσα της Μεσσηνίας. Πώς συνδέονται αυτά τα τρία περιστατικά που συνέβησαν στη διάρκεια είκοσι ενός χρόνων; Στο podcast μιλούν η δημοσιογράφος Σταυρούλα Σπυριδάκου, που είχε καλύψει το ρεπορτάζ για την εφημερίδα «Ελεύθερος», ο συντάκτης του πειραϊκού και ναυτιλιακού ρεπορτάζ της εφημερίδας «Έθνος» Σταύρος Μαλαγκονιάρης, ο δημοσιογράφος Θεοφύλακτος Σπατούλας, που είχε καλύψει τα γεγονότα της Καλαμάτας ως απεσταλμένος του τηλεοπτικού σταθμού Alpha και ο δημοσιογράφος Φώτης Καρύδας που είχε πάρει συνέντευξη μέσα στη φυλακή από έναν εκ των πρωταγωνιστών. 

Επί τέσσερις ημέρες την έστηνε έξω από τη Χωροφυλακή της Σπάρτης, για να δει πότε θα γινόταν η μεταγωγή του φονιά του γιου του στη φυλακή, για να πάρει το αίμα του πίσω. Μια εικόνα μόνο χωρούσε στο μυαλό του, μέρα και νύχτα, αυτή του 14χρονου αγοριού του, που την Κυριακή του Πάσχα του 1983 είχε βρεθεί νεκρό στο ποτάμι, θύμα ενός 23χρονου συγχωριανού του, επειδή αρνήθηκε να ενδώσει στις σεξουαλικές του προτάσεις. Ο Παρασκευάς περίμενε τη στιγμή που θα ερχόταν πρόσωπο με πρόσωπο με τον άνθρωπο που του είχε στερήσει το χαμόγελο, που τσάκισε με έναν τσιμεντόλιθο το κεφάλι του παιδιού του. Τον είχαν ήδη «οπλίσει» το πάθος για εκδίκηση και η πίεση της μικρής κοινωνίας της Σκάλας Λακωνίας να αποδώσει ο ίδιος δικαιοσύνη και τίποτα δεν μπορούσε να τον σταματήσει...Στο podcast μιλούν οι δημοσιογράφοι Γιάννης Γαλανόπουλος, ανταποκριτής, τότε, του «Ελεύθερου Τύπου», και Γιάννης Κανελλάκης, ο οποίος κάλυψε την υπόθεση ως απεσταλμένος της «Ελευθεροτυπίας», καθώς και η κοινωνιολόγος-εγκληματολόγος Μάρθα Λεμπέση.

Ήταν Κυριακή πρωί, 12 Οκτωβρίου 1952, όταν ο κηπουρός ενός αγροκτήματος πίσω από το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου Κοκκιναρά εντόπισε το πτώμα ενός άνδρα μέσα στη ρεματιά και έσπευσε να ειδοποιήσει τον κοντινό στρατώνα της ΕΣΑ. Μέσα σε λίγα λεπτά έφτασαν στην ερημική περιοχή αξιωματικοί της Χωροφυλακής, με επικεφαλής τον διοικητή της Ασφάλειας Κηφισιάς, μοίραρχο Σακελλαριάδη, οι οποίοι απέκλεισαν τον χώρο και ξεκίνησαν την πρώτη αυτοψία.Το θύμα ήταν πεσμένο μπρούμυτα, με εμφανή τραύματα στο κεφάλι. Από το δίπλωμα που βρήκαν στην τσέπη του, διασταύρωσαν τα στοιχεία του: ήταν ο 44χρονος αυτοκινητιστής Γιώργος Στάικος, πατέρας τεσσάρων παιδιών, οδηγός αγοραίου που εξυπηρετούσε Φιλοθέη και Ψυχικό και ανήκε στους κουνιάδους του, τους αδελφούς Μαρτίνου. Έμενε με την οικογένειά του στον Βοτανικό.Στις τσέπες του βρέθηκαν περίπου 15.000 δραχμές, γεγονός που απέκλειε τη ληστεία ως κίνητρο του εγκλήματος. Ένα φθηνό ρολόι στο αριστερό του χέρι, που είχε σταματήσει στις 11 παρά τέταρτο το βράδυ, προσδιόριζε την ώρα θανάτου. Κανείς όμως στην ερημική περιοχή δεν αντιλήφθηκε το παραμικρό, ούτε καν ο εφημέριος της εκκλησίας που έμενε σε ένα σπιτάκι εκεί κοντά.Όλα έδειχναν ότι ο δολοφόνος τον εξουδετέρωσε για να του αρπάξει το αυτοκίνητο, αφού τον οδήγησε στη σκοτεινή, απομονωμένη περιοχή. Τουλάχιστον αυτό μαρτυρούσαν τα ίχνη από ρόδες που σταματούσαν λίγο πριν από το αδιέξοδο στο χείλος της ρεματιάς και οι διάσπαρτες κηλίδες αίματος στο χώμα.Στο πόντκαστ ο δρ. Εγκληματολογίας και δικηγόρος Παναγιώτης Παπαϊωάννου αναλύει τα χαρακτηριστικά του εγκλήματος που σόκαρε την ελληνική κοινωνία στις αρχές της δεκαετίας του ’50, ενώ η ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια Βάνα Παπακίτσου σκιαγραφεί το προφίλ του δράστη.

Από τότε που έμεινε χήρα, η 68χρονη Ευαγγελία Σφαέλου ζούσε με τα τρία αδέλφια της στην Κυψέλη και εργαζόταν εθελοντικά στο κατάστημα της Σχολής Εκπαιδεύσεως Νεανίδων που στεγαζόταν επί της οδού Βουκουρεστίου 13 στο Κολωνάκι, πουλώντας τα χειροποίητα έργα των άπορων γυναικών του Ιδρύματος Συγγρού. Το πρατήριο ήταν γεμάτο κεντήματα, υφαντά, χαλιά, σερβίτσια και είδη λαϊκής τέχνης. Ήταν 30 Ιουνίου 1978, όταν οι ιδιοκτήτες των γύρω καταστημάτων παραξενεύτηκαν που δεν την είδαν να κλείνει το μεσημέρι, ενώ τα φώτα είχαν μείνει αναμμένα και μετά τις 2 που έφευγε, για να επιστρέψει κατά τις 5 το απόγευμα. Η ώρα είχε πάει 7, όταν ο αδελφός της γυναίκας ανησύχησε επειδή δεν είχε γυρίσει στο σπίτι και πήγε στο κατάστημα για να δει τι είχε συμβεί, αφού δεν σήκωνε ούτε το τηλέφωνο. Η πόρτα της εισόδου ήταν κλειδωμένη και μια κουρτίνα μπροστά στη βιτρίνα έκρυβε το εσωτερικό. Τα φώτα ήταν αναμμένα και ο ανεμιστήρας σε λειτουργία. Ήξερε ότι η Λούλα, όπως τη φώναζαν, κλείδωνε την πόρτα όταν κάποιος πελάτης ενδιαφερόταν για τα αντικείμενα που υπήρχαν στο υπόγειο, επειδή ήταν πάντα μόνη της στο κατάστημα. Όμως, δεν απαντούσε στα χτυπήματά του κι έτσι ειδοποίησε την Αστυνομία. Στο podcast μιλά η Αγγελική Καρδαρά, τακτική επιστημονική συνεργάτιδα του Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος και διδάκτωρ του Τμήματος Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, η οποία αναλύει τα χαρακτηριστικά του εγκλήματος, το modus operandi, τα στερεότυπα και τα στοιχεία της υπόθεσης που προκάλεσαν έντονες κοινωνικές αντιδράσεις.

Ο 50χρονος Γιάννης Κυπριωτάκης ήταν ιδιοκτήτης της βιοτεχνίας χρωμάτων «Silk Colour» που στεγαζόταν σε ένα διώροφο κτίριο στη Βιομηχανική Περιοχή του Ηρακλείου. Είχε επιστρέψει στο σπίτι εκείνο το απόγευμα που τον πήρε τηλέφωνο ένας άνδρας και του ζήτησε να αναλάβει τη βαφή μιας πολυκατοικίας στις Βασιλειές. Δεν του αποκάλυψε το όνομά του. «Έλα και θα με αναγνωρίσεις», του είπε μόνο. Παρά την προτροπή της συζύγου του να μην πάει, επειδή δεν ήξερε καν με τι άνθρωπο είχε να κάνει, ο 50χρονος επιχειρηματίας δεν αρνήθηκε. «Θέλει να πάω να δω από κοντά την πολυκατοικία για να δώσω προσφορά. Τι φοβάσαι, μήπως με... απαγάγουν;» της είπε χαμογελώντας και ξεκίνησε για το ραντεβού.Οι ώρες περνούσαν, νύχτωσε, και ο Κρητικός επιχειρηματίας, που ήταν πατέρας τριών παιδιών, δεν απαντούσε στις κλήσεις της γυναίκας του στο κινητό. Ούτε στο σπίτι επέστρεψε, ούτε στα γραφεία του Συλλόγου Φίλων του Βουνού και της Θάλασσας, όπου ήταν μέλος, πήγε το βράδυ, όπως είχε κανονίσει. Όσο περνούσαν οι ώρες, η γυναίκα φοβόταν ότι κάτι κακό τού είχε συμβεί.Στο podcast μιλούν οι δημοσιογράφοι Χάρης Λεοντάκης, που είχε καλύψει την υπόθεση για τον τηλεοπτικό σταθμό Alpha. Ακούγονται, επίσης, ο δικηγόρος που είχε εκπροσωπήσει στο δικαστήριο την οικογένεια Κυπριωτάκη και ο γιος του επιχειρηματία.