ទស្សនៈព្រឹត្តិការណ៍ពិភពលោក

Verfügbare Folgen

von

ទស្សនៈព្រឹត្តិការណ៍ពិភពលោក - តើគួឌីស្ថានជានរណា ?

ក្រោយពីសហរដ្ឋអាមេរិករបស់លោកដូណាល់ ត្រាំ បានប្រកាសដកកងទ័ពចេញពីស៊ីរី តាំងពីថ្ងៃទី ៩ តុលាមកនេះ តួកគីបានបើកប្រតិបត្តិការយោធានៅភាគខាងស៊ីរី ប្រឆាំងនឹងកងប្រដាប់អាវុធគួឌីស្ថាន ក្រោមហេតុផលកម្ចាត់ពួកភេរវនិយម “គួឌីស្ថាន” ពីតំបន់ព្រំដែនស៊ីរី-តួកគី ដើម្បីបង្កើតតំបន់សុវត្ថិភាព។ គួឌីស្ថាន ដែលជាតួអង្គដ៏សំខាន់ក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងពួកអង្គការរដ្ឋអ៊ីស្លាម ជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់បស្ចិមលោក តែជាក្រុមភេរវនិយមសម្រាប់ក្រសែភ្នែកតួកគី។ ហេតុអ្វីបានជាដូច្នេះ ? បើសួរថាគួឌីស្ថាននៅទីណា គេពិតជាពិបាកចង្អុលបង្ហាញណាស់ ! ព្រោះគ្មានឈ្មោះគួឌីស្ថាននៅលើផែនទីទេ ! គួឌីស្ថាន មិនជាប្រទេស ឬជារដ្ឋមួយឡើយ ! តែជាក្រុមជនជាតិពន្ធុមួយ ក្រុម ដែលរស់នៅរាយប៉ាយក្នុងតំបន់ភាគខាងកើតប្រទេសតួកគី ភាគពាយ័ព្យប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ ភាគខាងជើងប្រទេសអ៊ីរ៉ាក់ និងភាគខាងកើតស៊ីរី ពោលគឺតំបន់ជាទីប្រសព្វនៃព្រំប្រទល់បួនប្រទេស គឺតួកគី អ៊ីរ៉ង់ អ៊ីរ៉ាក់ និងស៊ីរី។ គួឌីស្ថានជាពលរដ្ឋគ្មានប្រទេសដ៏ធំជាងគេបំផុតនៅពិភពលោក ដោយមានចំនួនសរុបប្រមាណ ពី៣០ទៅ៤០លាននាក់ (គ្មានតួលេខពិត)។ ប៉ុន្តែដើម្បីបានយល់ថាតើជនជាតិគួឌីស្ថានមានប្រភពមកពីណា គេត្រូវក្រលេកថយក្រោយទៅមើលប្រវត្តិសាស្ត្រ។ គួឌីស្ថាន ជាពលរដ្ឋដ៏ចំណាស់ក្នុងតំបន់ តាំងពីមុនគ្រិស្ថសករាជដែល មានវប្បធម៌ខុសពីពលរដ្ឋអារ៉ាប តែស្រដៀងនឹងពូជពែក្សច្រើនជាង។ នៅសតវត្សរ៍ទី ៧ ដោយការឈ្លានពានរបស់អ៊ីស្លាមនិងអារ៉ាប គួឌីស្ថានបានបែកខ្ញែកគ្នា និងងាកមកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម។ បច្ចុប្បន្នភាគច្រើននៃពលរដ្ឋគួឌីស្ថាន(៨០%) កាន់សាសនាអ៊ីស្លាមនិកាយសុននីត និងកាន់សាសនាផ្សេងៗទៀត ដូចជាគ្រិស្តសាសនា និងក៏មានផងដែរគួឌីស្ថានជ្វីហ្វ។ អត្តសញ្ញាណសាសនារបស់គួឌីស្ថានមានច្រើន អ្វីដែលច្បាស់លាស់បំផុត គួឌីស្ថានអ៊ីរ៉ាក់ អ៊ីរ៉ង់ តួកគី និងស៊ីរី ជាជនជាតិពិន្ធុតែមួយ និងមានភាសាដើមតែមួយរួមគ្នា។ និយាយជារួម គួឌីស្ថាន មានចំណែកយ៉ាងសំខាន់ក្នុងប្រវត្តិបង្កើតរដ្ឋ ដែលបច្ចុប្បន្នបានក្លាយជាប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ អ៊ីរ៉ាក់ ស៊ីរី និងតួកគី។ រហូតដល់សតវត្សរ៍ទី ១៦ ទើបគេឃើញពលរដ្ឋគួឌីស្ថានចាប់មានគំនិតចង់បង្កើតរដ្ឋឯករាជ្យមួយ។ ប៉ុន្តែទោះបីជាមានឥទ្ធិពលខ្លាំងក្នុងតំបន់ក៏ដោយក្តី ក៏គួឌីស្ថានបានចាប់បាត់បង់ដីបន្តិចម្តងៗ នៅចំពោះមុខការរីកលូតលាស់របស់ចក្រភពអូតូម៉ង់ (តួកគី)។ សង្គ្រាមលោកលើកទីមួយបានបញ្ចប់ ចក្រភពអូតូម៉ង់រលំរលាយទៅ សម្ព័ន្ធមិត្តចាប់ផ្តើមគូសបន្ទាត់ព្រំដែនដីថ្មីនៅតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ានេះ សន្ធិសញ្ញាក្រុងសែវ (ជាយក្រុងប៉ារីសប្រទេសបារាំង) សន្យាផ្តល់ដែនដីជារដ្ឋស្វយ័តឱ្យគួឌីស្ថានមួយដុំ តែប្រទេសជិតខាងបដិសេធ សន្ធិសញ្ញាក៏ស្លាប់ទៅវិញ។ គួឌីស្ថានបានសាកល្បងសុំស្វ័យភាពជាច្រើនលើកច្រើនសាទៀត តែមិនសម្រេច។ នៅទីបំផុត ពលរដ្ឋគួឌីស្ថាន ត្រូវរស់បែកខ្ញែកគ្នាក្នុងប្រទេសបួន ប្រមាណ១៥លាននាក់នៅប្រទេសតួកគី (ត្រូវជា២០%នៃប្រជាជនតួកគីសុរប) ៦ទៅ៧លាននាក់នៅអ៊ីរ៉ង់ ២លាននាក់នៅស៊ីរី(ត្រូវជា៩%នៃប្រជាជនស៊ីរីសរុប) និង៥លាននាក់នៅអ៊ីរ៉ាក់ (២២%នៃប្រជាជនអ៊ីរ៉ាក់សរុប) ព្រមទាំងសហគមន៍តូចៗនៅអឺរ៉ុប អាមេរិក និងនៅអ៊ីស្រាអែល។ ប្រជាជនគួឌីស្ថាន បានក្លាយជាជនជាតិភាគតិចរបស់អ៊ីរ៉ាក់ អ៊ីរ៉ង់ ស៊ីរី ឬតួកគី ដោយរស់ដាច់ដោយឡែកពីគ្នា មិនចុះសម្រុង និងទទួលរងការគាបសង្កត់ ធ្វើទុកបុកម្នេញ ពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាលនីមួយៗយ៉ាងខ្លាំង។ ទីណាមានការគាបសង្កត់ ទីនោះមានការរើបំរះ ! នៅទសវត្សរ៍ ១៩៨០ ចលនាទាមទារផ្តាច់ទឹកដីគួឌីស្ថានបានកកើតឡើង នៅក្នុងទាំងបួនប្រទេស ដោយទម្រង់និងយុទ្ធសាស្ត្រផ្សេងៗគ្នា។ នៅអ៊ីរ៉ាក់ រដ្ឋាភិបាលកាន់អំណាចបានប្រើថ្នាំគីមីសម្លាប់ជនស៊ីវិល និងអ្នកបះបោរប្រដាប់អាវុធគួឌីស្ថានដោយស្រស់ៗអស់រាប់សិបពាន់នាក់ រហូតផ្អើលដល់អង្គការសហប្រជាជាតិ ទើបក្រោយមកពលរដ្ឋគួឌីស្ថានអ៊ីរ៉ាក់មួយក្រុមនេះ ដែលបានទទួលស្វ័យភាពពេញលេញក្រោយរបបសាដាមអូសេនរលាយរលំទៅ។ នៅអ៊ីរ៉ង់ ក្រោយចលនាប៉ះបោរ រដ្ឋាភិបាលបានគាបបង្ក្រាបជនជាតិគួឌីស្ថានកាន់តែខ្លាំង ស្ទើរលែងមានសិទ្ធិអ្វីទាំងអស់។ នៅតួកគី ការងើបបះបោររបស់ចលនាគួឌីស្ថាននៅតួកគី ហៅកាត់ថា PKK បានក្លាយជាតតាំងប្រដាប់អាវុធជាមួយកងទ័ពរដ្ឋាភិបាល មានស្លាប់ជាច្រើនពាន់នាក់ជាពិសេសជនស៊ីវិលគួឌីស្ថាន។ ក្រុមគួឌីស្ថានតួកគី បានត្រឹមមានសិទ្ធិចូលប្រលូកនយោបាយ តែមេដឹកនាំត្រូវជាប់ឃុំឃាំងស្ទើរទាំងអស់ពីបទភេរវនិយម។ គ្រប់ការប៉ុនប៉ងទាមទារឯករាជ្យគួឌីស្ថានតែងបរាជ័យ តែសម្រែកទាមទារស្វ័យភាពនៅតែលាន់រងំជាប់ជានិច្ច។ សង្គ្រាមស៊ីវិលនៅស៊ីរីឆ្នាំ២០១១ បានដាស់ពលរដ្ឋគួឌីស្ថាននៅស៊ីរី ដែលរងការបង្ក្រាបយ៉ាងខ្លាំងពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាលក្រុងដាម៉ាស ឱ្យងើបឡើងប្រឆាំងលោកបាស្ហារអាល់អាសាដ។ ក្នុងនាមជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់អាមេរិក និង ជាតួអង្គដ៏សំខាន់ក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងពួកអង្គការដ្ឋអ៊ីស្លាម ក្រុមគួឌីស្ថាននៅស៊ីរី បានឱកាសទាមទារស្វ័យភាព។ គឺទំនងដោយសារតែស្នាដៃដ៏ខ្លាំងក្លា និងឆន្ទៈដ៏មុះមុតរបស់គួឌីស្ថានស៊ីរីនេះហើយដែលធ្វើឱ្យរដ្ឋាភិបាលតួកគីព្រួយបារម្ភ ខ្លាចចលនាទាមទារឯករាជ្យគួឌីស្ថាន ឆ្លងរាលដាលដល់តួកគី។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាគ្រាន់តែអាមេរិកបង្ហើបគម្រោងចង់ដកកងទ័ពចេញពីស៊ីរី លែងធ្វើជាបង្អែកឱ្យគួឌីស្ថានស៊ីរីភ្លាម តួកគីសម្រេចបើកយុទ្ធនាការវាយប្រហារនៅស៊ីរី យ៉ាងទាន់ហន់ ប្រឆាំងនឹងក្រុមប្រដាប់អាវុធគួឌីស្ថាននៅស៊ីរី ក្រោមហេតុផលប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងក្រុមភេរវនិយម៕

ទស្សនៈព្រឹត្តិការណ៍ពិភពលោក - ហេតុអ្វីបានជាប៉ាគីស្ថានបានសុំធ្វើជាអ្នកសម្របសម្រួលឲ្យមានកិច្ចសន្ទនារវាងអ៊ីរ៉ង់ និងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត?

បន្ទាប់ពីប្រទេសអ៊ីរ៉ង់នាថ្ងៃអាទិត្យ ទី១៣ តុលា នាយករដ្ឋមន្រ្តីប៉ាគីស្ថានលោកអ៊ីមរ៉ាន់ ខាន់បន្តដំណើរទស្សនកិច្ចទៅកាន់ប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតក្នុងថ្ងៃអង្គារ ទី១៥ តុលានេះ។ នៅក្នុងប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ លោកអ៊ីមរ៉ាន់ ខាន់បានសុំខ្លួនធ្វើជាអ្នកសម្របសម្រួលឲ្យមានកិច្ចសន្ទនារវាងអ៊ីរ៉ង់ និងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត។ គួររម្លឹកថា វត្តមានរបស់នាយករដ្ឋមន្រ្តីប៉ាគីស្ថាននៅក្នុងទឹកដីអ៊ីរ៉ង់ និងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតពេលនេះធ្វើឡើង ក្នុងពេលដែលភាពតានតឹងកំពុងឡើងខ្លាំងរវាងទីក្រុងរីយ៉ាដ និងទីក្រុងតេហេរ៉ង់ជុំវិញរឿងរ៉ាវការវាយប្រហារលើស្ថានីយ៍ប្រេងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត និងការវាយប្រហារលើកប៉ាល់ដឹកប្រេងនៅក្នុងឈូងសមុទ្រពែក្ស។ ហេតុអ្វីបានជាប៉ាគីស្ថានចេញមុខជួយបន្ថយភាពតានតឹងរវាងអ៊ីរ៉ង់ និងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត ហើយថា តើវាអាចទៅរួចដែរ ឬទេ? ទៅរួច ឬទៅមិនរួច វាមិនអាស្រ័យលើប៉ាគីស្ថានទេ តែវាអាស្រ័យទាំងស្រុងលើឆន្ទៈរបស់ភាគីជម្លោះនីមួយៗ អ៊ីរ៉ង់ និងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត។ នៅក្នុងសន្និសីទកាសែតជាមួយប្រធានាធិបតីអ៊ីរ៉ង់លោកហាសាន រ៉ូហានី នាយករដ្ឋមន្រ្តីប៉ាគីស្ថានលោកអ៊ីមរ៉ាន់ ខាន់បានបញ្ជាក់ច្បាស់ៗថា តួនាទីដែលប៉ាគីស្ថានចង់ធ្វើនៅក្នុងជម្លោះរវាងអ៊ីរ៉ង់ និងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតពេលនេះ ជាតួនាទីសម្របសម្រួល ពោលមិនមែនជាតួនាទីអាជ្ញាកណ្តាលទេ។ ហើយតួនាទីសម្របសម្រួលនេះទៀតសោត គឺជាគំនិតផ្តួចផ្តើមផ្ទាល់របស់ប៉ាគីស្ថាន ពោលមិនមែនធ្វើតាមអនុសាសន៍ ឬតាមការចង្អុលបង្ហាញរបស់នរណា ឬប្រទេសណាមួយឡើយ។ អ្វីដែលលោកអ៊ីមរ៉ាន់ ខាន់ចង់បាន គឺបញ្ជៀស ឬយ៉ាងហោចណាស់រារាំងកុំឲ្យផ្ទុះសង្រ្គាមរវាងអ៊ីរ៉ង់ និងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតនៅក្នុងតំបន់។ គួរបញ្ជាក់ថា ការដែលលោកអ៊ីមរ៉ាន់ ខាន់បានសុំខ្លួនធ្វើជាអ្នកសម្របសម្រួលឲ្យជម្លោះអ៊ីរ៉ង់ អារ៉ាប៊ីសាអូឌីតពេលនេះក៏ដោយសារតែលោកសំអាងលើទំនាក់ទំនងល្អជាមួយភាគីជម្លោះទាំងពីរ។ ជាមួយអ៊ីរ៉ង់ដែលលោកអ៊ីមរ៉ាន់ ខាន់បានទៅទស្សនកិច្ចជាលើកទី២ ក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ នេះ ប៉ាគីស្ថានមានព្រំដែនគោកជាមួយអ៊ីរ៉ង់ប្រវែង ១ ០០០គីឡូម៉ែត្រ ហើយប៉ាគីស្ថានក៏កំពុងធ្វើជាតំណាងកុងស៊ុលឲ្យអ៊ីរ៉ង់នៅអាមេរិកដែរ ខណៈដែលអាមេរិក និងអ៊ីរ៉ង់គ្មានទំនាក់ទំនងការទូតរវាងគ្នា។ ជាមួយអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតដែលមានប្រជាជនប៉ាគីស្ថានចំនួន ២ ៥០០ ០០០នាក់កំពុងរស់នៅវិញ ទីក្រុងអ៊ីស្លាម៉ាបាត និងទីក្រុងរីយ៉ាដមានទំនាក់ទំនងយោធា និងការទូតជាមួយគ្នាយ៉ាងស្អិតរមួត។ វត្តមានប្រមុខរដ្ឋាភិបាលប៉ាគីស្ថានក្នុងទឹកដីអ៊ីរ៉ង់ និងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតពេលនេះកើតមានឡើង ខណៈដែលប្រទេសមហាអំណាចទាំងពីរនៅតំបន់កំពុងបន្តសង្រឺតធ្មេញដាក់គ្នាជុំវិញរឿងរ៉ាវការវាយប្រហារលើស្ថានីយ៍ប្រេងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត ការវាយប្រហារលើកប៉ាល់ដឹកប្រេងប៉ុន្មានដងនៅក្នុងឈូងសមុទ្រពែក្ស និងការបាញ់ទម្លាក់ដ្រូនអាមេរិកាំងពីសំណាក់អ៊ីរ៉ង់។ ព្រឹត្តិការណ៍ឡើងកម្តៅថ្មីចុងក្រោយរវាងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត និងអ៊ីរ៉ង់ គឺការវាយប្រហារកប៉ាល់ដឹកប្រេងអ៊ីរ៉ង់នៅសមុទ្រក្រហមកាលពីថ្ងៃសុក្រ ទី១១ តុលាដែលអ៊ីរ៉ង់ចាត់ទុកជាការវាយប្រហារដោយប្រើគ្រាប់មីស៊ីល។ សំណួរដែលគ្រប់គ្នាកំពុងចោទសួរពេលនេះគឺថា ការប្រឈមមុខដាក់គ្នារវាងអ៊ីរ៉ង់និកាយឈីអ៊ីត និងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតនិកាយស៊ុយនីតមិនមែនទើបកើតមានថ្ងៃនេះ ឬម្សិលមិញឯណា ចុះហេតុអ្វីបានជាប៉ាគីស្ថានទើបបានស្ទុះស្ទារចង់សុំធ្វើជាអ្នកសម្របសម្រួលពេលនេះខ្លាំងម្ល៉េះ?។ មែនទែនទៅ គំនិតចង់ដើរតួនាទីជាអ្នកសម្របសម្រួលរបស់លោកអ៊ីមរ៉ាន់ ខាន់មិនមែនចេញពីឆន្ទៈរបស់លោកអ៊ីមរ៉ាន់ ខាន់ផ្ទាល់ខ្លួនទេ។ តែជាគំនិត និងជាសំណើរបស់ប្រធានាធិបតីអាមេរិកលោកដូណាល់ ត្រាំដែលបានជួបសន្ទនាជាមួយលោកអ៊ីមរ៉ាន់ ខាន់នាឱកាសមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិក្នុងទីក្រុងញូយ៉កកាលពីខែកញ្ញា។ ទន្ទឹមគ្នានេះ គំនិត និងសំណើរបស់លោកត្រាំក៏ជាការចង់បានរបស់អារ៉ាប៊ីសាអូឌីតដែរ។ ចំណែកអ៊ីរ៉ង់តាមរយៈអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសបានបញ្ជាក់ជាថ្មីនៅមុនការទៅដល់របស់នាយករដ្ឋមន្រ្តីប៉ាគីស្ថានថា អ៊ីរ៉ង់បានត្រៀមខ្លួនរួចជាស្រេចដើម្បីចរចាជាមួយក្រុមប្រទេសជិតខាងទាំងអស់ រួមទាំងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតផង ទោះគ្មាន ឬមានអ្នកសម្របសម្រួល ឬអាជ្ញាកណ្តាលក្តី។ គោលដៅ គឺដើម្បីបំបាត់ការយល់ច្រឡំ និងការមិនទុកចិត្តគ្នា។ គឺកត្កាអំណោយផលរបស់ភាគីជម្លោះទាំងសងខាងនេះហើយដែលលោកអ៊ីមរ៉ាន់ ខាន់ចង់សាកល្បងជួយដោះស្រាយ។ តែនាយករដ្ឋមន្រ្តីប៉ាគីស្ថានរូបនេះដដែលបានសារភាពត្រង់ៗថា រឿងនិយាយបញ្ចុះបញ្ចូលអ៊ីរ៉ង់ និងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតឲ្យល្អូកល្អឺនដាក់គ្នាជារឿងពិបាក និងស្មុគស្មាញ។ ពិបាក និងស្មុគស្មាញព្រោះប្រទេសទាំងពីរកំពុងបន្តប្រជែងគ្នាធ្វើជាបងធំនៅក្នុងតំបន់។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី លោកអ៊ីមរ៉ាន់ ខាន់សង្ឃឹមថា បើអាចអូសទាញភាគីជម្លោះទាំងពីរឲ្យអង្គុយជជែកទល់មុខគ្នាដើម្បីជម្រះការយល់ច្រឡំ និងការមិនទុកចិត្តគ្នាបាន ក៏វាគ្រាន់បើទុកឲ្យភាគីទាំងពីរបន្តផ្លោងសម្តី និងមានមន្ទិលសង្ស័យដាក់គ្នាទៅវិញ ទៅមកដែរ៕

ទស្សនៈព្រឹត្តិការណ៍ពិភពលោក - តើប្រទេសណាមានសេដ្ឋកិច្ចប្រកួតប្រជែងបំផុតសម្រាប់ឆ្នាំ២០១៩?

សិង្ហបុរី បានស្ទុះឡើងនាំមុខសហរដ្ឋអាមេរិក ដើម្បីក្លាយជាប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចប្រកួតប្រជែងបំផុត នៅលើពិភពលោក សម្រាប់ឆ្នាំ២០១៩។ តើមានកត្តាអ្វីខ្លះដែលធ្វើឱ្យសេដ្ឋកិច្ចនៃប្រទេសមួយមានភាពប្រកួតប្រជែងបំផុត? ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ពោលគឺចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៤ របាយការណ៍ស្ដីពីភាពប្រកួតប្រជែងសកល ត្រូវចេញផ្សាយដោយ វេទិកាសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក។ របាយការណ៍នេះ ជាសន្ទស្សន៍សេដ្ឋកិច្ចមួយ ដែលបង្កើតឡើងដោយ សេដ្ឋវិទូពីររូប គឺលោក Xavier Sala-i-Martin និង លោកស្រី Elsa V. Artadi។ របាយការណ៍ធ្វើការវាយតម្លៃអំពី ប្រទេសនានាលើពិភពលោក ក្នុងសមត្ថភាពដែលប្រទេសទាំងនោះ អាចផ្តល់ភាពរុងរឿងនៅកម្រិតខ្ពស់បំផុត ដល់ពលរដ្ឋរបស់ពួកគេ។ ដូច្នេះ វាពឹងផ្អែកទៅលើរបៀបដែលប្រទេសមួយ អាចប្រើប្រាស់ធនធានដែលពួកគេមាន។ ជារួម របាយការណ៍ស្ដីពីភាពប្រកួតប្រជែងសកល វាស់វែងអំពី ស្ថាប័ន គោលនយោបាយ និងកត្តាផ្សេងៗ ដែលកំណត់កម្រិតបច្ចុប្បន្ន និងអនាគត ពាក់ព័ន្ធនឹងការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពរបស់ប្រទេសមួយ។ មានកត្តាចម្បងៗចំនួន១២ នៅក្នុងសន្ទស្សន៍នេះ ដែលត្រូវគេរាប់បញ្ចូលក្នុងការវិភាគ ដើម្បីរកឱ្យឃើញពិន្ទុខ្ពស់បំផុតរបស់ប្រទេសមួយ ក្នុងចំណោមពិន្ទុសរុប ១០០/១០០។ កត្តាទាំងនោះរួមមាន ទី១. ស្ថាប័ន (Institutions) ទី២. ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ (Infrastructure) ទី៣. បច្ចេកវិទ្យា (ICT adoption) ទី៤. ស្ថិរភាពម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច (Macroeconomic stability) ទី៥. សុខភាព (Health) ទី៦. ជំនាញ (Skills) ទី៧. ទីផ្សារផលិតផល (Product market) ទី៨. ទីផ្សារការងារ (Labour market) ទី៩. ទីផ្សារហិរញ្ញវត្ថុ (Financial system) ទី១០. ទំហំទីផ្សារ (Market size) ទី១១. សក្តានុពលអាជីវកម្ម (Business dynamism) ទី១២. ការច្នៃប្រឌិត (Innovation capability)។ សម្រាប់ឆ្នាំនេះ របាយការណ៍ស្ដីពីភាពប្រកួតប្រជែងសកលឆ្នាំ២០១៩ បានចាត់ចំណាត់ថ្នាក់សិង្ហបុរី ជាប្រទេសមួយដែលមានសេដ្ឋកិច្ចប្រកួតប្រជែងបំផុត លើពិភពលោក ក្នុងចំណោមប្រទេស និងតំបន់ ទាំង១៤១។ សិង្ហបុរី បាននាំមុខគេលើកត្តាហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ រួមមានគុណភាពផ្លូវ និងប្រសិទ្ធភាពនៃកំពង់ផែ និងព្រលានយន្តហោះ។ ប្រព័ន្ធហិរញ្ញវត្ថុ និងស្ថិរភាពម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច របស់សិង្ហបុរី ក៏បានបង្កើនចំណាត់ថ្នាក់របស់ខ្លួនផងដែរ ខណៈរបាយការណ៍បានចង្អុលបង្ហាញថា “ដើម្បីក្លាយជាមជ្ឈមណ្ឌលច្នៃប្រឌិតពិភពលោកមួយ សិង្ហបុរីចាំបាច់ត្រូវ លើកកម្ពស់សហគ្រិនភាព និងពង្រឹងមូលដ្ឋានជំនាញរបស់ខ្លួនបន្ថែមទៀត”។ គួររំលឹកផងដែរ សហរដ្ឋអាមេរិកស្ថិតនៅចំណាត់ថ្នាក់ទី២ សម្រាប់ឆ្នាំនេះ ដោយបានធ្លាក់ពីចំណាត់ថ្នាក់ទី១ កាលពីឆ្នាំ២០១៨។ ភាពតានតឹងនៃភូមិសាស្ត្រនយោបាយ និងជម្លោះពាណិជ្ជកម្ម កំពុងជំរុញឱ្យមានភាពមិនច្បាស់លាស់ និងអាចធ្វើឱ្យសេដ្ឋកិច្ចសាកលធ្លាក់ចុះ។ ទោះជាយ៉ាងណា ប្រទេសមួយចំនួនទំនងជាអាចទាញប្រយោជន៍បាន ពីជម្លោះពាណិជ្ជកម្មរវាងចិន និងសហរដ្ឋអាមេរិក រួមមាន សិង្ហបុរី និងវៀតណាម។ ងាកមកប្រទេសអាស៊ីក្បែររបងប្រទេសកម្ពុជាវិញ វៀតណាមបានបង្ហាញពី ការកើនឡើងយ៉ាងគួរឱ្យកត់សម្គាល់នូវចំណាត់ថ្នាក់របស់ខ្លួន។ ជាក់ស្ដែង វៀតណាមមានចំណាត់ថ្នាក់ទី៦៧ ពោលគឺកើនឡើងជាង១០លេខធៀបនឹងឆ្នាំមុន។ មូលហេតុចម្បង ដែលធ្វើឱ្យវៀតណាមធ្វើបានល្អយ៉ាងនេះ គឺបណ្តាលមកពី សង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មដែលរុញច្រានឱ្យ ក្រុមហ៊ុនផលិតយ៉ាងច្រើនបានចាកចេញពីប្រទេសចិន មកតាំងទីផលិតនៅវៀតណាមវិញ។ ឥណ្ឌូណេស៊ី បានធ្លាក់មកនៅលំដាប់ទី៥០ ដោយចំណាត់ថ្នាក់ធ្លាក់ចុះ៥លេខ ធៀបកាលពីឆ្នាំមុន។ របាយការណ៍ បានអំពាវនាវ ឱ្យប្រទេសសេដ្ឋកិច្ចដ៏ធំបំផុតរបស់អាស៊ានមួយនេះ ត្រូវធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវការអភិវឌ្ឍបច្ចេកវិទ្យា និងការបន្តធ្វើកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធហិរញ្ញវត្ថុ។ ទោះជាយ៉ាងណា ឥណ្ឌូណេស៊ី នៅតែឈរលំដាប់ទី៤ក្នុងតំបន់អាស៊ាន តាមពីក្រោយ សិង្ហបុរី ម៉ាឡេស៊ី និងថៃ។ កត្តាចម្បងៗ តួយ៉ាង ទំហំទីផ្សារ និងស្ថិរភាពម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច នៅតែបន្តអនុញ្ញាតឱ្យសេដ្ឋកិច្ចប្រទេសមួយនេះ មានភាពប្រកួតប្រជែង។ ជាចុងក្រោយ ក្នុងចំណោមប្រទេសទាំង១៤១ ប្រទេសកម្ពុជាស្ថិតនៅចំណាត់ថ្នាក់ទី១០៦ ដោយបានកើនឡើង៤លេខ ពោលគឺនៅឆ្នាំ២០១៨ កម្ពុជាមានចំណាត់ថ្នាក់ទី១១០។ ក្នុងចំណោម១០០ពិន្ទុ កម្ពុជាសម្រេចបាន៥២ពិន្ទុ។ កត្តាដែលកម្ពុជាធ្វើបានល្អបំផុត រួមមាន ស្ថិរភាពម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច ខណៈកត្តាផ្សេងៗរួមមាន គុណភាពស្ថាប័ន ជំនាញ និងលទ្ធភាពច្នៃប្រឌិត របស់កម្ពុជា ស្ថិតក្នុងកម្រិតទាបខ្លាំង៕

ទស្សនៈព្រឹត្តិការណ៍ពិភពលោក - តើ រុស្ស៊ី ផ្អែកឬទេ លើ “ ការទូតវាតឥទ្ធិពល”?

តាំងពីម្តុំឆ្នាំ ២០០៥ មក ដើម្បីប្រឆាំងនឹង” បដិវត្តន៍ពណ៌” ក៏ដូចជាប្រឆាំងនឹង ទំនាញដែល ប្រតិបត្តិ ដោយ បស្ចិមលោក ដើម្បីទាញយកបណ្តាប្រទេស ពីលំហអតីតសហភាពសូវៀត ក្រុងម៉ូស្គូ បាន អភិវឌ្ឍ ឧបករណ៍ទាំងឡាយរបស់ខ្លួន នៃការទូតសាធារណៈ។ ឧបករណ៍មួយបែបនេះ គឺ ការទូតដែលប្រើ “កម្លាំងស្រទន់" ហៅថា Soft Power ដែលជាញឹកញយ គឺ យកចិត្តទុកដាក់ លើកមុខលើកមាត់ប្រទេស រុស្ស៊ី ជាង បន្សោយគោលជំហរបស់សត្រូវ។ ប្រទេសដែល កំពុងដណ្តើមយកមកវិញ ឥទ្ធិពលខ្លួន ឬ ? លោកស្រី Maria Zakharova អ្នកនាំពាក្យមានទឹកមាត់ប្រៃ នៃក្រសួងការបរទេសរុស្ស៊ី ពេលថ្មីៗ បានបង្ហោះ លើហ្វេសប៊ុកខ្លួន រូបភាពមួយថតក្នុងមហាសន្និបាត អសប នៅក្រុងញីវយ៉ក ពេលគាត់អមដំណើរ ចៅហ្វាយគាត់ លោក ស៊ែរហ្គៃ ឡាវ្រ៉ូវ ។ ក្នុងរូបថតនេះ គេឃើញ អគ្គរដ្ឋទូតប្រទេសប្លែកៗ ឈរតកន្ទុយគ្នា ដើម្បីជួបសន្ទនា ជាមួយប្រមុខការទូតរុស្ស៊ី។ ទេសភាពនេះ បាន ញ៉ាំងលោកស្រី Zakharova ឱ្យបញ្ឈឺចិត្ត បស្ចិមលោក ដោយឃ្លា៖ ខ្ញុំស្ញប់ស្ញែងនឹងសង្កេតឃើញ ភាពឯកោយ៉ាងនេះ នៃប្រទេសរុស្ស៊ី។ ឱ្យសម្ភាសន៍ ទៅកាសែតបារាំង Le Figaro គាត់អះអាងថា “ ឥទ្ធិពលនៃការទូតរុស្ស៊ី នៅក្នុងលោក ចេះតែកើនឡើង។ ការទូតយើង គឺស្រទន់ soft diplomacy។ “បើធៀបទៅនឹង សម័យមុនឆ្នាំ ២០១៤ ឥឡូវ ឥទ្ធិពលរុស្ស៊ី នៅក្នុងលោក កើនឡើងជាដរាប ទាំងផ្នែក នយោបាយ ទាំងផ្នែកយោធា ទាំងផ្នែកពត៏មាន” បែបយ៉ាង ករណី នៅ អ៊ុយក្រែន នៅ ដើមបូព៏ា នៅ ទ្វីបអាហ្វ្រិក និង នៅ អាមេរិកឡាទីនមួយភាគដែរ - ការនេះបញ្ជាក់ដោយលោក Dmitri Trenine នាយក មជ្ឈមណ្ឌល Carnegie នៅក្រុងម៉ូស្គូ។ ប៉ុន្តែ កំណត់ត្រានេះ ប្លែកខុសមែនទែន ពីទិន្នន័យខ្លះ។ ដ្បិតរុស្ស៊ី ជាប់ត្រឹមលេខ ២៨ ប៉ុណ្ណោះ លើ ៣០ ប្រទេស ដោយស្ថិតនៅឆ្ងាយពីក្រោយ អង់គ្លេស អាល្លឺម៉ង់ ឫ បារាំង ក្នុងចំណាត់ថ្នាក់ Soft Power 30 ប្រទេស ដែលមានប្រសិទ្ធភាពជាងគេខាង ការទូតសាធារណៈ។ ការនិយាយដោយលាក់លៀម មិន អស់សេចក្តី អំពីប្រទេសរុស្ស៊ី អំពី ទឹកចិត្តសំអប់រុស្ស៊ី ដែលសម្តែងដោយបស្ចិមលោក បូកទាំងក្នុង វិស័យ ផ្លូវការផង ដូចដែលលោក Emmanuel Macron បានចង្អុលឱ្យឃើញនៅពីមុខ អង្គប្រជុំនៃអគ្គរដ្ឋទូតបារាំង កាលពីចុងខែសីហា បានអុជអាលក្រុងម៉ូស្គូ ឱ្យព្រួយបារម្ភ។ ក្តីព្រួយបារម្ភនេះ ចាក់ឫសជាប់ក្នុងប្រវត្តិរុស្ស៊ី និង ក្នុងអនុស្សាវរីយ៍ដែល ញ៉ាំងលោក វ៉្លាឌីមៀរ ពូទីន ឱ្យគិតមមៃជានិច្ច។ ការទូតរុស្ស៊ី តែងស្វែងរកជានិច្ច ឥទ្ធិពល និង អានុភាព។ បញ្ហាធំរបស់ប្រទេសរុស្ស៊ី ក្រោយពីការលំទៅ នៃ សហភាពសូវៀត គឺការបាត់បង់ អានុភាព និង ឥទ្ធិពល នៅពីមុខ សរអា និង សហភាពអឺរ៉ុប ។ សម្រាប់ រុស្ស៊ី ការបាត់បង់ឥទ្ធិពល អាចក្លាយជា ចំណុចគ្រោះថ្នាក់ផ្ទៃក្នុង ពីព្រោះ អានុភាពក្រៅប្រទេស ជា ទ្រនិច ដែលចង្អុលឱ្យឃើញ អានុភាពក្នុងប្រទេស ។ ដូច្នេះ យើងត្រូវតែពង្រឹងនយោបាយក្រៅប្រទេស ដើម្បី ពង្រឹង អំណាចនយោបាយក្នុងប្រទេស - សេចក្តីនេះ លើកឡើងដោយ លោកស្រី Evguenia Obitchkina បណ្ឌិតសាស្ត្រាចារ្យ នៃ វិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ ក្រុងម៉ូស្គូ ហៅកាត់ថា MGIMO។ លោកស្រីពន្យល់បំភ្លឺតមកទៀត ៖ ចាប់ពីម្តុំឆ្នាំ ២០០៥ មក “បដិវត្តន៍ពណ៌” ត្រូវរុស្ស៊ីយល់ដឹងថាជា សញ្ញាដំបូងតម្រង់ ផ្លោះកាត់” បន្ទាត់ ក្រហម” ដែលកំណត់ដោយម៉ូស្គូ គឺ ៖ ការបើកផ្លូវ ឱ្យរដ្ឋ ហ្ស័កហ្ស៊ី និង អ៊ុយក្រែន ចូលក្នុងបក្សសម្ព័ន្ធអូតង់ , ការរបូតបាត់ទៅ នៃការត្រួតពិនិត្យលើ បណ្តាអតីតសាធារណរដ្ឋសូវៀតនៅជិតខាង , ការលេចចេញមក នៃ គ្រោះថ្នាក់លើ “ អធិបតេយ្យ និង ស្ថិរភាព ប្រទេសរុស្ស៊ីផ្ទាល់។ ការប្រើ Soft Power តាមរបៀបបស្ចិម លោក ផ្តល់អាទិភាពដល់រាល់អ្វីៗ ជាតម្លៃសេរីនិយម និងប្រជាធិបតេយ្យ ។ រុស្ស៊ី ដែលជាមហាអំណាច នុយក្លេអ៊ែរ និង ជា សមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍នៃ ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ អសប នឹងការពារជាបឋម គឺ អធិបតេយ្យ របស់ខ្លួន -លោកស្រី Evguenia Obitchkina បណ្ឌិតសាស្ត្រាចារ្យ គូសបញ្ជាក់។ តើ Soft Power រុស្ស៊ី ប្រដាប់ដោយ ឧបករណ៍ណាខ្លះ ? សូម្បី ពាក្យថា Soft Power ដែលមានការទូតសាធារណៈ ជាជ្រុងមួយរបស់វា ឥតមានចែងក្នុងឯកសារ ផ្លូវការ មុនឆ្នាំ ២០១២ ក្កី ក៏គំនិតវា មានរំលេចក្នុងក្រឹត្យ លោក វ៉្លាឌីមៀរ ពូទីន ឆ្នាំ ២០០៧ - ឆ្នាំដែលគាត់ បានថ្លែង សុន្ទរកថាដ៏ឆ្នើម នៅក្រុងអាល្លឺម៉ង់ Munich ប្រកាសអំពី “ សង្គ្រាមត្រជាក់ថ្មី”។ ដូច្នេះ ចៅហ្វាយ វិមានក្រេមឡាំង ចាក់គ្រឹះខ្លួន។ ពិភពរុស្ស៊ី ដែលតាំងគោលដៅ ធ្វើ “ប្រជាប្រិយភាវូបនីយកម្មភាសារុស្ស៊ី ជា រតនសម្បត្តិជាតិ របស់រុស្ស៊ី” - រតនសម្បត្តិ ដែលរួមជាមួយ ការការពារបណ្តាជនណានិយាយ ភាសារុស្ស៊ី ផ្សំឡើងជា កម្លាំងមួយជាគោល នៃ លទ្ធិស្នេហាជាតិរុស្ស៊ី។ តាម លោកស្រីបណ្ឌិតសាស្ត្រាចារ្យ Obitchkina រំលឹក ៖ ពិតជា សេចក្តី ថ្លែងការណ៍សត្រូវនឹងរុស្ស៊ី ចេញ ដោយរដ្ឋសភាអ៊ុយក្រែន ក្នុងឆ្នាំ ២០១៤ ហាមមិនឱ្យប្រើ ភាសារុស្ស៊ី ដែល បាន បញ្ឆេះប្រតិកម្មម៉ូស្គូ។ ដ្បិតវា ផ្លោះផុត “ បន្ទាត់ក្រហម” កំណត់ដោយម៉ូស្គូ ដែលត្រូវតែអន្តរាគមន៍ ! រីឯ លោកស្រី Lioudmila Goundarova អ្នកឯកទេសសាកលវិទ្យាល័យខាងវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ រំលឹក ៖ ពាក្យថា “ ពិភពរុស្ស៊ី” និង “ការទូតសាធារណៈ”បានលេចចេញមក ក្នុងឆ្នាំ ២០០៨ នៅក្នុង ទស្សនាទាននយោបាយក្រៅប្រទេស របស់ សហព័ន្ធរុស្ស៊ី ដែលចែងអំពី មុខព្រួញចម្បងៗ នៃនយោបាយនេះ។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី Dmitri Medvedev ក្រោយមកបានបង្កើត ឧបករណ៍ពីរទៀត នៃ” កម្លាំងស្រទន់” ពោល គឺ ទីភ្នាក់ងាក្រោមឈ្មោះថា Rossotroudnichestvo ទទួលបន្ទុកជនជាតិរុស្ស៊ីរស់នៅបរទេស ប្រចាំ នៅតាម ៨០ ប្រទេស និង មូលនិធិគាំទ្រការទូតសាធារណៈនាម Gorchakov ។ អង្គការទាំងពីរនេះ ដំណើរការមិនសូវមានតម្លាភាពទេ ដោយរបាយការណ៍អំពី សកម្មភាពខ្លួន ទម្លាយឱ្យ សាធារណជន ដឹងឮ តែមួយភាគប៉ុណ្ណោះ ។ ឧទាហរណ៍ មូលនិធិ Gorchakov សកម្មណាស់ នៅតាម ៣ ប្រទេសមាត់សមុទ្របាល់ទិក គឺ លីទុយអានី ឡេតូនី អេស្តូនី ជាទីដែល យុទ្ធសាស្ត្ររុស្ស៊ី Soft Power សំដៅជះឥទ្ធិពលលើ នយោបាយផ្ទៃក្នុង រដ្ឋទាំង នេះ តាមរយៈព្រឹត្តិការណ៍ជាច្រើន - ការនេះ បកស្រាយឱ្យដឹង ដោយលោកស្រី Vera Agueyeva ក្នុង “របាយការណ៍ ឆ្នាំ ២០១៩”នៃ អង្គការប្រមូលនិងផ្សព្វផ្សាយពត៏មាន បារាំង-រុស្ស៊ី ។ វប្បធម៌ជាប្រភពចម្បងនៃ “ កម្លាំងស្រទន់” រុស្ស៊ី - សេចក្តីនេះ ត្រូវបានលើកឡើង ថ្ងៃពុធ ៩ តុលា ក្នុង កាសែតរុស្ស៊ី Isvestia ដោយជាតិអាមេរិកាំង លោក Joseph Nye ជាបិតានៃ ទស្សនាទាន Soft Power។ ទោះយ៉ាងណាក្តី ក៏ លោក Dmitri Trenine នាយក មជ្ឈមណ្ឌល Carnegie នៅក្រុងម៉ូស្គូ កត់សម្គាល់ថា ការផ្សព្វផ្សាយវប្បធម៌រុស្ស៊ី ទៅក្រៅប្រទេស នៅមានកម្រិតនៅឡើយ ។ ភាពយន្ដ និង អក្សរសាស្ត្រ ក៏ត្រូវរុស្ស៊ី ប្រើមិនបានគ្រប់គ្រាន់ទេ ប៉ុន្តែ វិស័យទេសចរណ៍ ត្រូវបានសង្កេតឃើញថា កើនឡើង។ ការប៉ុនប៉ងដ៏ធំធេង ប្រើ Soft Power ត្រូវបានប្រារព្វធ្វើ ដោយលោក ពូទីន ក្នុងល្បែងកីឡាអូឡាំពិក នៅ ក្រុង Sotchi ឆ្នាំ ២០១៤ ប៉ុន្តែ មិនហុចជាផ្លែផ្កាធំដុំទេ ដ្បិត ពួកមេដឹកនាំប្រទេសខាងលិច មិនបានមក វត្តមាន ឯណា - លោកស្រីបណ្ឌិតសាស្ត្រាចារ្យ Evguenia Obitchkina វិទ្យាស្ថាន MGIMO បញ្ចប់សេចក្តី៕

ទស្សនៈព្រឹត្តិការណ៍ពិភពលោក - បារាំង រៀបចំការតស៊ូមតិ ស្តីពីអន្តោប្រវេសន៍ នៅសភា និងព្រឹទ្ធសភា

តាមការចង់បានរបស់ប្រធានាធិបតី នៅថ្ងៃទី ៧ តុលានេះ សភាបារាំងបានបើកការតស៊ូមតិ ស្តីអំពី អន្តោប្រវេសន៍ ដែលជាប្រធានបទដ៏ចម្រូងចម្រាសបំផុត។ ជាការផ្តោះប្តូរយោបល់រវាង សភា និងរដ្ឋាភិបាល ដោយគ្មានឆ្លងកាត់ការបោះឆ្នោតអនុម័តទេ។ ខាងរដ្ឋាភិបាលតំណាងដោយនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេស ក្រសួងមហាផ្ទៃ និងក្រសួងសុខាភិបាល។ ការតស៊ូមតិបែបនេះមានរៀបចំធ្វើដែរនៅព្រឹទ្ធសភា នៅថ្ងៃពុធ។ តើបារាំងត្រូវមានទិសដៅនយោបាយអន្តោប្រវេសន៍យ៉ាងណា ? នេះជាប្រធានបទ ដែលនាយករដ្ឋមន្ត្រីបារាំងបានលើកយកមកធ្វើការតស៊ូមតិជាមួយសភា។ កម្មវត្ថុនៃការតស៊ូមតិ ដែលមិនមែនដើម្បីតាក់តែងសរសេរជាច្បាប់អន្តោប្រវេសន៍ថ្មីមួយទៀតទេ ! ច្បាប់អន្តោប្រវេសន៍ និងជ្រកកោននយោបាយ ត្រូវបានអនុម័តរួចរាល់ហើយកាលពីឆ្នាំមុន។ ប៉ុន្តែការតស៊ូមតិនេះជាឱកាស ដែលសភា និងព្រឹទ្ធសភាបំភ្លឺទស្សនៈជុំវិញការប្រកាន់យកទិសដៅនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាល។ នេះជាប្រសាសន៍របស់លោក អេដ័រ ហ្វីលីព Edouard Philippe។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ជាអ្នកផ្តើមកម្មវិធី ដោយបានលាតត្រដាងទិសដៅនយោបាយ ៦យ៉ាងរបស់រដ្ឋាភិបាល។ លោកបានទទួលស្គាល់ថា រដ្ឋាភិបាលសម្រេចមិនបានរាល់គ្រប់កម្មវត្ថុទាក់ទងនឹងសំណុំរឿងអន្តោប្រវេសន៍ទេ ព្រោះនៅរវាងពីឆ្នាំ២០១៧-២០១៨ ចំនួនអ្នកសុំសិទ្ធិជ្រកកោន បានកើនឡើង២២%។ ពេលនេះប្រព័ន្ធទទួលអន្តោប្រវេសន៍បារាំង ពេញណែនហើយ ដូច្នេះបារាំងត្រូវតែហ៊ាននិយាយអ្វីដែលបារាំងមិនដែលប្រើពីមុន។ ដោយឈរលើទស្សនៈ ទទួលអន្តោប្រវេសន៍ត្រឹមត្រូវ ទើបអាចទ្រទ្រង់និងគ្រប់គ្រងលំហូរអន្តោប្រវេសន៍បាន ! ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលបារាំងបានប្រកាសត្រៀមបើកកិច្ចពិភាក្សា ដើម្បីឈានទៅរៀបចំឱ្យមាន កូតាទទួលអន្តរប្រវេសន៍ ទៅតាមសញ្ជាតិ ឬ ទៅតាមវិជ្ជាជីវៈ។ ពីមុនមក ពាក្យថាកូតាទទួលអន្តោប្រវេសន៍ គឺជាជំហររបស់អ្នកនយោបាយបក្សអភិរក្សនិយមបារាំងប៉ុណ្ណោះ។ បារាំងនឹងកំណត់ឡើងវិញនូវយុទ្ធសាស្ត្រជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ ឱ្យមានកំរិត ០,៥៥%នៃផលិតផលសរុបក្នុងស្រុក ដោយយកបញ្ហាអន្តោប្រវេសន៍មកធ្វើជាស្នូលនៃទំនាក់ទំនងការបរទេស។ ដើម្បីបានសញ្ជាតិបារាំង រដ្ឋាភិបាលកំពុងពិចារណា បង្កើនកំរិតចំណេះដឹងផ្នែកភាសាជាតិ។ បារាំងមានមហិច្ឆតាទទួលនិស្សិតបរទេសឱ្យបានកាន់តែច្រើន តែចង់រឹតបន្តឹងអន្តោប្រវេសន៍គ្រួសារ។ ទិសដៅនយោបាយជាច្រើនចំណុចផ្សេងទៀតរបស់រដ្ឋាភិបាល ត្រូវបានបង្ហាញដោយ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេស មហាផ្ទៃ និងសុខាភិបាល មានជាអាទិ៍ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការកេងបន្លំ។ បារាំងនៅតែប្រកាន់ភ្ជាប់គោលការណ៍មនុស្សធម៌សង្គ្រោះព្យាបាលអ្នកជំងឺមិនបណ្តោយស្លាប់ព្រោះគ្មានលុយ និងគ្មានក្រដាសស្នាមឡើយ តែពេលនេះ បើតាមរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសុខាភិបាល រដ្ឋាភិបាលមានផែនការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការលួចបន្លំ និងចង់ឱ្យសភា ធ្វើកំណែទម្រង់ច្បាប់ស្តីពីការជំនួយសុខភាពដោយឥតគិតថ្លៃដល់ជនអន្តោប្រវេសន៍។ បើតាមរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសនិងមហាផ្ទៃ ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងលំហូរអន្តោប្រវេសន៍ត្រូវមានដំណោះស្រាយជាអន្តរជាតិ និងកំរិតអឺរ៉ុប។ បារាំងគ្រោងនឹងសុំសើរើរបបអន្តោប្រវេសន៍អឺរ៉ុប ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាឱ្យស៊ីគ្នានឹងប្រព័ន្ធច្បាប់ជាតិ។ សម្រួលការបញ្ជូនអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ត្រលប់ទៅស្រុកកំណើនបានច្រើនជាងមុន។ ដោយគ្រប់ប្រទេសត្រូវមានចំណែកទទួលយកជនអន្តោប្រវេសន៍ ឬជួយជាថវិកា ឬជាសម្ភារៈ។ ចប់បទបង្ហាញរបស់រដ្ឋាភិបាល ដល់វេលាដែលប្រមុខបក្សនយោបាយ បញ្ចេញយោបល់។ ប្រធានគណបក្សរួបរួមជាតិ (អតីតបក្សរណសិរ្ស បក្សជាតិនិយមជ្រុលបារាំង) លោកស្រី ម៉ារីន ឡឺប៉ែន ដែលការពារនយោបាយផ្អាកការទទួលអន្តោប្រវេសន៍មួយរយៈ បានទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាល ហ៊ានសួរយោបល់រាស្ត្រ ដោយរៀបចំប្រជាមតិថ្នាក់ជាតិ ស្តីអំពីបញ្ហាអន្តោប្រវេសន៍។ ខាងអ្នកស្តាំនិយមវិញ យល់ថា រដ្ឋាភិបាលមានសកម្មភាពស្ពឹកស្រពន់ណាស់ ក្នុងចំណាត់ការប្រឆាំងនឹងអន្តោប្រវេសន៍។ ក្រុមអ្នកសាធារណរដ្ឋ ចង់ឱ្យមានច្បាប់ធម្មនុញ្ញអន្តោប្រវេសន៍ ដែលឆ្លងកាត់ប្រជាមតិដែរ។ ចំណែកក្រុមអ្នកឆ្វេងនិយមវិញ បានចាត់ទុកការរៀបចំការតស៊ូមតិស្តីពីអន្តោប្រវេសន៍ ជាការផែនការប្រជានិយមរបស់រដ្ឋាភិបាល យកបញ្ហាអន្តោប្រវេសន៍មកលាក់បាំងវិបត្តិធ្ងន់ធ្ងររបស់ប្រទេស៕